Geniş yaprakları, tropikal ağaç görünüşü ile incir (ficus), türünde 600’den fazla ağaç izlenmektedir. Bunların bir kısmının sevilen yemişleri vardır ve en güzelleri yurdumuzda yetişirken bir kısmı süs bitkisidir. Aydın yöresinde kültür bitkisi olarak geniş çapta yetiştirilen incir F.caria L.’dır. Ayrıca tropikal bölgelerin kauçuk ağaçları da bu sınıftandır.

İncir ağacını serbest büyümeye bırakırsanız 30 m kadar boy verebilir. Ağacı genellikle normal boyda budamak, ürününü devşirebilecek boya getirmek gerekir. 1,5-2 metreye budanan ağacın o yıl ürünü alınmaz(ilk ürünü).

İncirin çiçekleri genellikle bir cinsli, bir evcikli, ender olarak iki evciklidir. Çiçek tablası şişmiş ve tepsi gibi çukurlaşmıştır. Çiçekler bunun iç yüzeyinde yer alırlar. Erkek çiçek çevresi 2-6 parçalıdır. 1-2 ve nadir olarak ta 3-6 etamini vardır. Dişi çiçek genellikle 5 parçalıdır. Esas meyve periyant içindedir. Çiçekleri birbirine eşit değildir. İncir soğuğu sevmez. Isının –10 dereceden aşağı düşmemesi gerekir.

Ülkemizin birçok yöresinde geniş yetişme olanaklarına sahip olan incirin, en yoğun üretildiği bölge Ege Bölgesi’nin Büyük ve Küçük Menderes havzalarıdır. Burada daha çok kurutmalık incir yetiştiriciliği yoğundur. Marmara, Akdeniz, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri daha çok sofralık incir yetiştiriciliğine uygun bölgelerdir. Ancak, Güneydoğu Anadolu bölgesinde kuru incir kalitesi çok iyi olan incir çeşitleri de vardır ve ekolojik koşullar bu yetiştiriciliğe oldukça uygundur. Yüksek kalori içeren, kalsiyum, potasyum ve vitamin açısından oldukça zengin bir meyve olan incir beslenme açısından da oldukça önemli bir meyvedir.

 Kültürel İşlemler

İncir ağacı oldukça çeşitli topraklarda barınabilir. Alkali ve tuzlu topraklarda ürününü kısarken, “uç yanığı” gösterir.

Sürgünlerini yılda ortalama 15 cm kadar geliştiremeyen ağaçlara kışın ortalama yarım kilo saf azot verilmelidir. Mevsim başında yapraklarını gevşek tutan (buruşuk gibi) ağaçlara azot takviyesi yapmak lazımdır. Bazen su veya her ikisiyle yapraklar canlandırılabilir. Ağacın suyunu kısmamak lazımdır.

Budama normal yapılmalıdır. Aşırı budama bodur ağaç geliştirir. Ağacı belirli biçimlerde terbiye etmek mümkündür. Ağaca normal budama ilkelerini uygulamalıdır. Kuru, hastalıklı dalların alınması, birbirini engelleyen dalların alınması, yaşlı ağaçlara gençleştirme budaması yapılması gibi.

Çiçek ve tozlaşma; bazı türlerde erkek ve dişi çiçek ayrı ağaçlardadır. Bu yüzden aşılamak ya da aralara tozlayıcı ağaç dikmek gerekir.

Hasat zamanında taneler saplarından sarkar ve kendi dallarına dayanırlar. Olgunlaşan meyve sapından artık süt çıkmaz. Bu durumda ballanan inciri toplamak lazımdır. Sofralık incir hasat zamanını belirlemek mümkündür. Tadında toplamak, ürünü ekşitmeden sevk etmek için tam kıvamında, kabukları çatlamadan, tane kendini bırakmadan toplamak gerekir. Kurutulacak incirleri dalında bırakmalı, kısmen kuruyup yere inmelerini beklemelidir. Bu incirler en nefis kuru incir olurlar. Yere düşen kurutulacak incirleri bir iki gün içinde toplamazsanız bozulurlar ve zararlıların tahribatına uğrarlar. İncirler tablalarda kurutulur.

Hastalık ve zararlılara karşı ağaç bakımını ihmal etmemek gerekir. Kökler bir iki tür nematoddan etkilenir. Kök mantarları ağacı etkilemez. Bir takım böcekler bıraktıkları yumurtalarla köklerde hastalık meydana getirirler. Önerilen önlemleri ihmal etmeden almak lazımdır.

İklim İsteği

İncir her ne kadar subtropik bir bitki ise de dünyanın ılıman iklime sahip birçok yerlerinde yetişmektedir. Kışları ılık, yazları sıcak ve kuru yerler ister. Yıllık ortalama sıcaklığın 18-20⁰C’nin olduğu yerlerde yetişir. Meyve doğuşundan hasat sonuna kadar olan mayıs-ekim aylarında daha yüksek ortalama sıcaklıklar ve özellikle meyve olgunluğu ve kurutma döneminde (ağustos-eylül ayları) 30⁰C’ye kadar çıkan ortalama sıcaklıklar istenir. İncir, Ficus carıca L., kışın yaprağını döken bir bitkidir. Az miktarda kış soğuklamasına ihtiyaç duyar veya duymaz. Çok kısa devam eden -9⁰C’nin üstündeki sıcaklıklar zararlı olabilir. Ekim-kasım aylarında -3,-4⁰C’ye kadar düşen erken donlardan genç ağaçlar zarar görebilir. Ve kışın -6,-8⁰C’de ölebilir. Mart sonu ve nisanda -1⁰C ve daha düşük dereceli ilkbahar donları yeni sürgün büyümesini zarara uğratır ve ürün azalmasına sebep olur. Kış sonlarında meydana gelen -4,-7⁰C’ye düşmeler erkek incirlerde boğa ürünü, dolayısıyla ilek arısının zarar görmesine neden olur. Optimal yıllık yağış isteği 625 mm’dir. Yağış miktarının 550 mm’nin altına düşmesi durumunda sulanması gerekir. Hava bağıl neminin kurutma mevsiminde % 40-45 arasında olması %50'yi geçmemesi gerekir.

Çoğaltılması

İncir çelikleri kolay köklendiği için genellikle çelikle çoğaltılır. Bu amaçla çelikler 1,5-2,5 cm kalınlığındaki 1 yıllık sürgünlerden üst kısmı boğumun hemen üstünden, alt kısmı boğumun hemen altından, öz gözükmeyecek şekilde 25-30 cm uzunluğunda kesilerek hazırlanır. Çelik dikimi, ocak-şubat aylarında yapılabilir. İncir çelikle çoğaltma kadar yaygın olmasa da daldırma ve dip sürgünleriyle de çoğaltılır.

Bahçe Tesisi

Ege Bölgesi’nde Sarı Lop kurutmalık incir çeşidi çoğunlukla kapama bahçe şeklinde yetiştirilir. Son yıllarda, Marmara Bölgesi’nde de sofralık Bursa Siyahı incir çeşidiyle kapama bahçeler tesis edilmiştir. Ancak, öteki bölgelerde incir sınır ağacı olarak veya zeytin, asma, antep fıstığı gibi meyve türleriyle birlikte dikilir.

Dikim
İncir bahçeleri doğrudan fidan dikerek kurulabileceği gibi çelik dikerek de kurulabilir. Fidan üreten resmi ve özel kuruluşlar genelde talebi karşılamakla birlikte, üreticilerin bir kısmı direkt bahçeye çelik dikerek bahçe tesisi yoluna gitmektedir. Dikimler, köklü incir fidanları ile yapıldığında birinci boy (1-2 yaşında, toprak yüzeyinden 10 cm yukarıda çapı 18 mm'den fazla ve boyları en az 100 cm olanlar) ve ikinci boy (1-2 yaşında, toprak yüzeyinden 10 cm yukarıda çapı 12-18 mm ve boyları en az 75 cm olanlar) kullanılmaktadır. Bu fidanların bir örnek ve bol saçak köklü düzgün, yarasız beresiz gövdeli, hastalık ve zararlılardan arınmış ve ismine doğru fidanlar olmasına özen gösterilmelidir. İncir fidanları en uygun olarak kış uykusu devresinde, yani yaprak dökümü ile ilkbaharda yeniden su yürümesi arasında kalan devrede dikilebilir.

Budama

İncir ağacında budama çoğunlukla ihmal edilmektedir. İncir budanmadığı zaman, verimden düşmekte ve kalite bozulmaktadır. Bu durumda ağaçların dalları dikine büyüyerek ağacın alt kısımları çıplaklaşmakta ve meyveler güneşe maruz kalarak yanmaktadır. Bu nedenle, incir ağaçları mutlaka budanmalıdır.

Toprak İşleme

Toprak işleme, özellikle sulanmayan bahçelerde verimliliğin artması ve özellikle kuru incirlerde meyve kalitesinin iyileştirilmesi açısından önem taşır. Toprak işlemesi, sulanmayan bahçelerde ilkbaharda ve sonbaharda olmak üzere yılda en az iki kez yapılmalıdır.

İlekleme

Döllenme biyolojileri yönünden dişi incirler 4 grup altında toplanmaktadır.

1. Döllenmeye gerek duymadan partonokarpi yoluyla meyve verenler,
2. Meyve vermeleri için mutlaka döllenmesi gerekenler,
3. İlkbahar meyveleri için döllenmeye ihtiyaç göstermeyip, yaz meyveleri için döllenmeye ihtiyaç duyanlar,
4. İlkbahar meyveleri için döllenmeye ihtiyaç duyup, yaz meyveleri için döllenmeye ihtiyaç duymayanlar.

İncir çiçekleri, incir meyvesi olarak bilinen yuvarlak armudumsu şekilde içi boş bir çiçek muhafazası içerisinde sıra sıra dizilmiş durumdadır. Erkek incirlerde bir çiçek muhafazası içerisinde erkek çiçekler ve bir nevi dişi çiçekler olan gal çiçekleri bulunur. Erkek çiçekler çiçek muhafazasının ağzına yakın kısımda, gal çiçekleri ise sap tarafındaki kısmında dizilmiş durumdadır. Dişi incirlerde de bir çiçek muhafazası içerisinde yalnız normal dişi çiçekler bulunur. Erkek çiçekler polenleri meydana getirirler. Normal dişi çiçeklerin döllenmesi ile içi dolgun çekirdekler yani gerçek incir meyveleri meydana gelir. İncirde tozlanma olgunlaşan erkek ve dişi çiçeklerin ayrı ayrı çiçek muhafazaları içinde olması nedeni ile rüzgar ve bal arıları gibi böceklerle olmamaktadır. Doğa bu konuda polen taşımak üzere "İLEK SİNEĞİ" olarak adlandırılan arıcılığı sağlamıştır.

İncir arıcılığı veya incir sineği neslini devam ettirmek ve neslini devam ettirirken tozlanmayı sağlayıp meyve bağlamayı mümkün kılmak şeklinde incir bitkisi ile ortak yaşam sürdürmektedir. Arıcık her yıl üç erkek meyvesi ile karşılıklı zamanlarda meydana gelen üç hayat devresini tamamlar.

Her bir olgun erkek incir meyvesinden çıkan ergin dişiler takip eden meyvenin üzerine gelip içeri girer. Burada incir arıları, yumurta bırakmasına uygun, değişikliğe uğramış dişi gal çiçekleri üzerine yumurta bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar bu çiçeklerin ovaryumlarında (Ege Bölgesi’nde, halk arasında bu ovaryumlara darı denir) gelişir. Erkek arılar dişi arılardan önce yumurtadan çıkar ve dişi arılar gal çiçeklerini terk etmeden önce onları döller. Çiftleşmeden sonra ergin dişi arılar takip eden erkek incir dişi meyvesine göç eder.

İşte meyve vermesi için mutlaka döllenmesi gereken dişi incirlerin en önemli ürünü olan yaz ürünlerinin (iyi lopların) döllenmesi amacıyla iyi loplarla aynı zamanda olgunlaşan erkek incirlerin ilek meyvelerin ilek meyvelerinin içlerindeki arıları ile birlikte dişi incir ağaçları üzerine bırakması şeklinde yapılan suni işleme İLEKLEME bu amaçla kullanılan erkek incir meyvelerine İLEK denir.

İlek arıcılığı girmiş, yani döllenmiş meyveler büyümelerine devam eder, döllenmeyen meyveler ise dış yüzeyleri pürüzlü ve damarlı bir hal alır, koyu yeşil renklerini korurlar. Bu meyveler belirli bir süre büyümelerine devam etseler de sonradan sararır, buruşur ve dökülürler.

Taze İncir'in Hasadı

Tam olgun, yani yeme olumundaki bir incir meyvesinde kabuk çeşide özgü rengini almış, parlak, esnek ve kolay soyulabilir özelliktedir. Bazı meyvelerde ise olgunlukta ortaya çıkan çizik ve çatlaklar olabilir. Meyve eti tatlı, özlü ve yumuşaktır.

Hasat elle yapılır. Hasat edilen incir saplarından sızacak bir miktar süt cildi tahriş edeceği için toplayıcılar eldiven giymelidir. Ürün sabahın erken saatlerinde, serinlikte toplanmalı güneş ve sıcağa maruz kalmamalıdır. Hasat, meyvelerin kabukları ve sapları zedelenmeden hafifçe bükülerek yapılmalıdır. Taze olarak toplanmayan incirler ağaç üzerinde su kaybederler. Buruk denilen bu meyvelerin sap kısımlarında mantarlaşma meydana gelir ve meyveler kendiliğinden dökülür. Yere dökülen buruk incirler ağaç altlarından toplanıp kurutma yerlerine götürülürler. Kuru incir hasadının her gün yapılması gerekmektedir.