Karabaş

 

Latince adı : Lavandula stoechas

Almanca : Schopflavandel

İngilizce : Lavandin

Karabaş otu Fransız lavantası, İspanyol lavantası olarak da bilinir. 

 

Sistematik

Âlem: Plantae (Bitkiler)

Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)

Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)

Takım: Lamiales

Familya: Lamiaceae (Ballıbabagiller)

Cins: Lavandula

Tür: L. stoechas

 

Botanik Özellikleri

 

Yapraklar, uzun, grimsi ipeksi tüylü 1-4 cmdir. 

 

Çiçekler, pembe-mordur, 10-30 cm uzunlukta sivri uçlu ince yapraksız saplar üzerindeki 2-3 cm uzunluğunda çiçekler görülür. Her bir çiçekte 4-8 mm uzunluğunda bir taç yaprak bulunur. Sivri ucun üstündeki çiçekler daha büyük, uzun ve parlak lavanta mavisi renklerdedir (Nadiren beyaz).

 

Kullanım Alanları

 

Kozmetik (Şampuan, krem, sabun, yağ, tentürü vb.)

Endüstriyel (karabaş çayı, karabaş suyu, mum vb.)

 

Kullanım Alanları

 

Karabaş otunun kullanımı çok eski tarihlere dayanır. Osmanlı döneminde, koleraya karşı kullanılması için ferman çıkartılmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda yaralardaki mikropları öldürmek amacıyla da bol miktarda kullanılmıştır. Karabaş otu geleneksel olarak sinirleri sakinleştirmek ve kan dolaşımını düzenlenmek için tüketilmektedir.

 

Kullanım Alanları

• Hafızayı güçlendirir.
• Kan dolaşımını hızlandırır
• Damar tıkanıklığına iyi gelir
• Kanserli hücre oluşumunu yavaşlattığı söylenmektedir
• Sinirleri yatıştırır
• Sinirsel baş ağrısına iyi gelir
• İdrar yolu enfeksiyonu tedavisine yardımcı olur
• Harici olarak kullanıldığında egzama gibi cilt hastalıkları belirtilerini hafifletir
• Yaraların iyileşme sürecini kısaltır
• Kaygı ve stresi hafifletir
• Genel olarak enfeksiyonlara iyi geldiği söylenmektedir
• Antioksidanlar bakımından zengindir
• Sigarayı bırakmayı kolaylaştırır
•  
• Etken Maddeleri
• Karabaş otunun içerdiği perillyl-alkol hem hücre bölünmesini önlemekte, hem de prostat, pankreas, bağırsak ve meme tümörlerine karşı etkin özellik göstermektedir. İçerdiği geraniol maddesinin kansere karşı koruyucu ve tümör yok edici özelliği vardır.
• Kan dolaşımını düzenleyici özelliği yüksek oranda (yaklaşık 5.000 ppm) içerdiği rosmarinik asittenk aynaklanmaktadır. Rosmarinik asitin önemli diğer iki özelliği antiatherosclerotic (damar sertliğine karşı) ve kanı sulandırıcı olmasıdır.

 

Etken Maddeleri

 

Karabaş otunun içerdiği 1,8-cineole antibakteriyel, antiallerjik, sedatif (sakinleştirici), antirhinitis (burun nasal membranında oluşan enfeksiyona karşı), antilaryngitic (ses tellerindeki enfeksiyonlara karşı) ve hypotensive (tansiyon düşürücü) özelliği olan bir maddedir. 

Genel olarak karabaş otu yirminin üzerinde antibakteriyel özellikli etkin madde içermektedir. 

Özellikle, içerdiği caryophyllene maddesi staphylococ ve streptococ bakterilere karşı çok güçlüdür. 

 

İklim Şartları ve Yetiştirilmesi

 

Akdeniz bölgesine özgü bitkilerden biri olan Karabaş otu sıcak iklimleri ve kuru toprağı sever. 

Genel olarak Akdeniz ve Ege ikliminde yetiştirilir fakat İç Anadolunun belli bölgelerinde de yetişir ancak çoğunlukla ekilmesi ya da fideden yetiştirilmesi gerekir. 

Karabaş otu kendiliğinden yetiştiği gibi doğadan aldığınız bir kök ile Karabaş otu bahçenizde yaşamını sürdürebilir. Her iki türde kuru topraklı ve güneş yerleri severler. 

30-100 santime kadar uzayan çok yıllık bitki türü olan karabaş ilkbaharın son aylarında ya da yaz aylarının başında çiçek açar.

Odunsu dalların üzerinde çiçekler yeşilden mora dönerler sonra hafiften kurur işte o zaman artık toplanma zamanı gelmiştir. yetiştirildiği yeri severse  genişleyip kocaman çalı haline gelebilir.

 

KAYNAKÇA 

Tıbbi Bitkileri Doğru Kullanma Rehberi, Nazım TANRIKULU