Aktif Madde; bir formülasyon yapısında olup bir ve ya birden çok molekülün bir araya gelerek, tarımsal ve beşeri (halk sağlığı) ilaçlarının içinde bulunan ve hastalık, zararlı ve diğer etmenler üzerine biyolojik etki yapan maddelerdir.

Peki bu aktif maddeler nasıl oluşur, neler aktif madde sınıfına girer, bu aktif maddeleri üründe bir formda tutan nedir, tarımda hangi aktifler kullanılır?

Zararlıları daha etkili, daha ekonomik, insan ve çevre sağlığına daha az zararlı olacak şekilde kontrol etmek için, biyolojik etkinliği olan bir veya birkaç maddenin yardımcı maddelerle yapılan fiziksel karışımına “formülasyon” denir. Bitki koruma ilaçları, bitki ve tarımsal ürünleri her türlü hastalık, zararlı ve yabancı otlardan koruyan kimyasal maddeler veya onların formülasyonlarıdır. Sentezlenen herhangi bir aktif madde bir kaç istisna dışında, doğrudan bitki koruma alanında kullanılmaz. Aktif maddenin mutlaka bir takım yardımcı maddeler ve dolgu maddeleriyle formüle edilip preparat haline getirilmesi gerekir.

Bitki koruma ürünü içerisinde etkili madde dışında kalan bütün maddeler, yardımcı madde olarak tanımlanmaktadır. Etkili maddenin kullanıma hazır preparat haline gelebilmesi için, formülasyona konulan maddelerdir. Bu maddeler hem ilaç imalatını, hem de ilacın taşınmasından uygulanmasına kadar bir çok işlemi kolaylaştırır, bu madder aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.

Islatıcı Maddeler

Etkili maddeler ile dolgu maddeleri genellikle su ile karıştırılıp bitki yüzeyine püskürtülür ise damlalar bitki yüzeyinde küre şeklinde durur. Bu yüzden, ilacın içinde bulunduğu suyun yüzey gerilimini azaltan ve bitki yüzeyinin kolayca ıslanmasını sağlayan maddelere ihtiyaç duyulur, bu maddeler ıslatıcı maddelerdir.

Yayıcı Maddeler

İlacın bitki yüzeyine yayılmasını sağlayan maddelerdir.

Stabilizatörler

Aktif maddenin bozulmasını önleyen, çok yavaşlatan veya formülasyonun uzun süre dayanıklı kalmasını sağlayan maddelerdir.

Çözücüler (Solventler)

Aktif maddenin çözünmesini ve sıvı formülasyon içerisinde homojen (mütecanis) bir şekilde dağılmasını sağlayan kimyasal maddelerdir.

Yapıştırıcı Maddeler

İlaç zerrelerinin bitki yüzeyine yapışmasını sağlayarak rüzgar ve yağmur gibi dış faktörlere karşı dayanıklılığını arttıran, bitki yüzeyinin uzun süre ilaçlı kalmasını sağlayan maddelerdir.

Emülgatörler

Birbiri ile karışmayan iki sıvının karışmasını sağlayan maddelerdir. “Emülsiyon konsantre” (EC) ilaçlarda kullanılır ve ilacın su ile homojen olarak karışmasını sağlar.

Dolgu Maddesi

Aktif maddenin ilaç içindeki oranının düşürülmesini ve aktif maddenin bitkiye homojen olarak dağılmasını sağlayan maddelerdir.

Renk Maddesi

Özellikle tohum ilaçlarında ve zehirli yemlerde kullanılır. Tohumluğun ilaçlandığını gösterir.

Köpüklenmeyi Önleyen Maddeler

İlacın su ile karıştırılması esnasında, köpüklenmesini önleyen veya azaltan maddelerdir.